مشاوره و طراحی سیستم مدیریت دود
یکی از بزرگترین خطرات حریق، میزان بالای تولید دود و گازهای سمی است. درصد زیادی از آسیب‌های جسمی و مرگ‌های ناشی از حریق به علت استنشاق گازهای سمی می‌باشد. در بسیاری از موارد به علت وجود حجم بسیار زیادی از دود، امکان تشخیص راه فرار برای متصرفین مشکل می‌شود و افراد داخل ساختمان محبوس می‌شوند. از سوی دیگر، در صورتی که فضا مملو از دود باشد، آتش‌نشان‌ها نیز نمی‌توانند کارایی لازم جهت اطفا را داشته باشند و ابتدا باید برای تخلیه دود اقدام نمایند. یکی از سیستم‌هایی که در هنگام وقوع حریق مستقیما با جان افراد در ارتباط است و تاثیر بسزایی بر مدیریت حریق دارد، سیستم مدیریت دود (Smoke Management System) است.
وظیفه سیستم مدیریت دود، تخلیه گازهای سمی و دوده از محل حریق و تزریق هوای تازه برای تنفس در آن محل است. فعالسازی سیستم‌های مدیریت دود به چند طریق صورت می‌گیرد. در برخی مواقع سیستم اعلام حریق فرمان فعالسازی سیستم مدیریت دود را ارسال می‌کند، در برخی مواقع نیز سنسورهای سیستم مدیریت دود متوجه افزایش گازهای آلاینده در فضا می‌شوند و سیستم مدیریت دود را فعال می‌کنند.
بیشترین کاربرد سیستم‌های مدیریت دود در پارکینگ‌ها، آتریوم‌ها، فضاهای تجاری، سالن‌های نمایش و… می‌باشد. سیستم مدیریت دود دارای اجزای بسیاری مانند فن (Fan)، جت فن (Jet Fan)، دمپر دود (Smoke Damper)، دمپر موتوری (Motorized Damper)، سنسور گاز (Gas Detector)، پرده دودبند (Smoke Curtain)، کانال (Duct) و … هستند. طراحی سیستم مدیریت دود در پارکینگ‌ها عموما به دو روش تهویه با استفاده از کانال‌کشی و یا تهویه با استفاده از جت فن تقسیم می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این سیستم بخش مقالات سیستم مدیریت دود را مشاهده فرمایید.
با توجه به موارد بیان شده میتوان به اهمیت طراحی و کارکرد سیستم مدیریت دود پی برد. شرکت مهندسین مشاور هوامهر با استفاده از استانداردهای روز دنیا در این زمینه مانند NFPA 92 ، BS7346 ، VDI 2053 ، ASHRAE ، AS 1668 و …. اقدام به طراحی سیستم‌های مدیریت دود می‌کند. از طرف دیگر این شرکت برای دستیابی به بهینه‌ترین طراحی و کاهش حجم و ظرفیت تجهیزات، طراحی‌های خود را با استفاده از به روز‌ترین نرم‌افزارهای دنیا نظیر ANSYS Fluent ، Pyrosim ، Airpak ، Pathfinder ، Contam و … شبیه‌سازی می‌کند و کارکرد سیستم را مورد بررسی قرار می‌دهد. همچنین تمامی طراحی‌های این شرکت مطابق با ضوابط آتش‌نشانی می‌باشد و قابلیت اخذ تاییدیه‌های مربوطه از سازمان آتش‌نشانی را نیز دارا می‌باشد.
سیستم مدیریت دود پارکینگ، مجموعه‌ای از تجهیزات و سیستم‌هایی است که برای تخلیه دود و گازهای سمی ناشی از آتش‌سوزی از پارکینگ‌ها طراحی شده است. این سیستم بر اساس ایجاد جریان هوا و دود در جهت مخالف یکدیگر عمل می‌کند. در زمان حریق، فن‌های تخلیه دود در سقف پارکینگ روشن شده و دود را به سمت کانال‌های خروجی هدایت می‌کنند. در همین زمان، فن‌های تامین هوا در طبقات پایین‌تر روشن شده و هوای تازه را به پارکینگ تزریق می‌کنند. این کار باعث می‌شود تا دید افراد در پارکینگ افزایش یافته و احتمال وقوع حوادث ناشی از دود و گازهای سمی کاهش یابد.
استانداردهای سیستم مدیریت دود پارکینگ
طراحی و اجرای سیستم مدیریت دود پارکینگ باید مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی انجام شود. در ایران، استاندارد BS 7346-7 به عنوان مرجع طراحی و اجرای سیستم مدیریت دود پارکینگ در نظر گرفته شده است. بر اساس این استاندارد، میزان جریان هوا در سیستم مدیریت دود پارکینگ باید حداقل 10 بار در ساعت باشد.
سیستم مدیریت دود چیست؟
سیستم مدیریت دود یا (SMOKE CONTROL SYSTEM) یک سیستم یک پارچه برای کنترل حرکت دود و ثابت نگه داشتن خروجی ها در هنگام آتش سوزی است.این سیستم به حفاظت افراد در برابر استنشاق دود موقع آتش سوزی کمک می کند.
انواع سیستم‌های مدیریت دود چیست؟
سیستم مدیریت دود به دو بخش تقسیم می شوند.
-مدیریت دود
-مهار دود
سیستم مدیریت دود:
سیستم مدیریت دود با هدف حفظ پایداری هوا برای خروج استراری به کار گرفته می شود.
سیستم مهار دود:
سیستم مهار دود با هدف حفظ فشار برای جلوگیری از ورود دود به مناطق خاص استفاده می شود
انواع روش های مدیریت دود:
روش های مدیریت دود به 2 صورت اختصاصی و غیر اختصاصی تقسیم می شوند
در روش سیستم مدیریت دود غیر اختصاصی سیستم با برخی از سیستم های دیگر مانند HVAC با هدف مدیریت دود با سایر اهداف نحوه عملکرد خود را تغییر می دهند.
در سیستم مدیریت دود اختصاصی در مناطق خاص مانند:چاه آسانسور و برج های پله ای یک سیستم مدیریت دود نیاز است.
مدیریت دود در راه پله:
برج های پله، راه های برای خروج اظطراری با تهویه هستند که از ساختمان اصلی جدا شده اند و تنها راه ارتباطی آن ها در های دارای درجه حرارت در هر طبقه است.
مدیریت دود در اسانسور ها:
با اینکه معمولا استفاده از اسانسور برای تخلیه ساکنین در موقع ورود حریق پیشنهاد نمی شود.اما با این حال در استاندارد NFPA دو نوع مدیریت دود برای اسانسور داریم
1-سیستم فشار مثبت چاه آسانسور(PERSSURIZATION OF ELEVATOR HOISTWAY):
در این سیستم با در نظر گرفتن استاندارد NFPA و پس از محاسبات لازم باید یک فن در اسانسور تعبیه نمود.و در صورت وقوع حریق چه به صورت دستی و یا چه به صورت اتوماتیک باعث جلوگیری از انتقال دود به دیگر طبقات ساختمان از طریق چاه اسانسور شد.
2-سیستم فشار مثبت اتاق اسانسور(PRESSURIZATION OF ELEVATOR LOBIES)
در این سیستم نیز با توجه به استاندارد NFPA باید یک فن در داخل اتاق اسانسور تعبیه شود.
در صورتی که کابین اسانسور در برابر ورود دود کاملا نفوذ ناپذیر بود، نیازی به استفاده از سیستم نمی باشد.
هدف از طراحی سیستم مدیریت دود چیست؟
هدف از طراحی سیستم مدیریت دود دادن زمان کافی برای خروج ایمن و برای آتش نشان ها دیدی باز برای شناسایی آتش است.
فن فشار مثبت چیست؟
فن فشار مثبت یا(Positive pressure ventilation) نوعی هواساز است که باعث اختلاف فشار بین طبقات شده و از انتقال حریق به دیگر طبقات جلوگیری می کند.
فن فشار مثبت راه پله چیست؟
در فن های فشار مثبت راه پله با افزایش فشار هوا در راه پله فشار هوا در مناطقی مثل واحد ها کاهش می یابد و از انتقال حریق به دیگر طبقات جلوگیری می کند.
فن فشار مثبت اسانسور چیست؟
فشار مثبت در اسانسور برای بالا بردن فشار هوای داخل محیط اسانسور استفاده می شود.هدف از استفاده از سیستم فشار مثبت اسانسور برای ایجاد محیطی امن و عاری از دود برای جلوگیری از خفگی هنگام خرابی، گیر کردن یا آتش سوزی است.
مزایا و معایب سیستم مدیریت دود پارکینگ:
سیستم مدیریت دود پارکینگ مزایای متعددی دارد، از جمله:
- افزایش دید افراد در پارکینگ در زمان حریق
- کاهش احتمال وقوع حوادث ناشی از دود و گازهای سمی
- بهبود شرایط تنفس برای افراد حاضر در پارکینگ
البته این سیستم معایبی نیز دارد، از جمله:
- هزینه بالای نصب و نگهداری
- نیاز به فضای اضافی برای نصب تجهیزات
- احتمال خرابی و اختلال در عملکرد در اثر عوامل خارجی
با این وجود، سیستم مدیریت دود پارکینگ یکی از مهم‌ترین تجهیزات ایمنی ساختمان‌هایی است که دارای پارکینگ هستند. این سیستم می‌تواند نقش مهمی در کاهش تلفات جانی و مالی ناشی از آتش‌سوزی داشته باشد.
تجهیزات مدیریت دود در پارکینگ چیست؟
تجهیزات سیستم مدیریت دود پارکینگ شامل فن‌های تخلیه دود، فن‌های تامین هوای تازه، دمپرهای دود و تابلو برق کنترل می‌شود. فن‌های تخلیه دود برای تخلیه دود و گازهای سمی ناشی از آتش‌سوزی از پارکینگ استفاده می‌شوند. فن‌های تامین هوای تازه برای تامین هوای تازه به پارکینگ پس از تخلیه دود استفاده می‌شوند. دمپرهای دود برای کنترل جریان هوا در پارکینگ استفاده می‌شوند. تابلو برق کنترل برای کنترل و نظارت بر عملکرد تجهیزات سیستم مدیریت دود استفاده می‌شود.
در ادامه به توضیح هر یک از این تجهیزات می‌پردازیم:
- فن‌های تخلیه دود: فن‌های تخلیه دود باید دارای گواهینامه‌های آتش‌نشانی باشند و باید در برابر آتش‌سوزی مقاوم باشند. این فن‌ها معمولاً در سقف پارکینگ نصب می‌شوند و با استفاده از کانال‌ها، دود و گازهای سمی را از پارکینگ خارج می‌کنند.
- فن‌های تامین هوای تازه: فن‌های تامین هوای تازه برای تامین هوای تازه به پارکینگ پس از تخلیه دود استفاده می‌شوند. این فن‌ها معمولاً در ورودی پارکینگ نصب می‌شوند و با استفاده از کانال‌ها، هوای تازه را به پارکینگ وارد می‌کنند.
- دمپرهای دود: دمپرهای دود برای کنترل جریان هوا در پارکینگ استفاده می‌شوند. این دمپرها معمولاً در کانال‌های هوا نصب می‌شوند و می‌توانند به صورت دستی یا اتوماتیک باز یا بسته شوند.
- تابلو برق کنترل: تابلو برق کنترل برای کنترل و نظارت بر عملکرد تجهیزات سیستم مدیریت دود استفاده می‌شود. این تابلو برق معمولاً در اتاق کنترل آتش‌نشانی نصب می‌شود و دارای تجهیزاتی مانند سنسورهای دود، کلیدهای کنترل و نمایشگرهای وضعیت است.
سیستم مدیریت دود پارکینگ یکی از مهم‌ترین تجهیزات ایمنی در ساختمان‌ها است. این سیستم در صورت بروز آتش‌سوزی، دود و گازهای سمی را از پارکینگ خارج می‌کند و باعث می‌شود تا افراد بتوانند به‌سرعت و به‌راحتی از پارکینگ خارج شوند.
تجهیزات سیستم حفاظت از نفوذ دود چیست؟
سیستم حفاظت از نفوذ دود در پارکینگ برای جلوگیری از ورود دود و گازهای سمی ناشی از آتش‌سوزی به سایر قسمت‌های ساختمان استفاده می‌شود. این سیستم شامل تجهیزاتی مانند پرده‌های دود، درب‌های ضددود و پنجره‌های ضددود می‌شود.
- پرده‌های دود: پرده‌های دود معمولاً از مواد مقاوم در برابر آتش ساخته می‌شوند و می‌توانند به صورت دستی یا اتوماتیک باز یا بسته شوند. این پرده‌ها معمولاً در ورودی و خروجی پارکینگ نصب می‌شوند.
- درب‌های ضددود: درب‌های ضددود باید دارای گواهینامه‌های آتش‌نشانی باشند و باید در برابر آتش‌سوزی مقاوم باشند. این درب‌ها معمولاً در ورودی و خروجی پارکینگ نصب می‌شوند.
- پنجره‌های ضددود: پنجره‌های ضددود باید دارای گواهینامه‌های آتش‌نشانی باشند و باید در برابر آتش‌سوزی مقاوم باشند. این پنجره‌ها معمولاً در طبقات بالای پارکینگ نصب می‌شوند.
سیستم حفاظت از نفوذ دود در پارکینگ یکی از مهم‌ترین تجهیزات ایمنی در ساختمان‌ها است. این سیستم در صورت بروز آتش‌سوزی، از گسترش دود و گازهای سمی به سایر قسمت‌های ساختمان جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود تا افراد بتوانند به‌سرعت و به‌راحتی از ساختمان خارج شوند.
مهندسین مشاور هوامهر
طراحی سيستم‌های تهويه مطبوع، تاسيسات و آتش‌نشانی بر اساس معتبرترين استانداردهای دنيا
