انواع سیستم اطفا حریق + معرفی 4 مدل

سیستم‌های اطفا حریق به طور کلی به دو دسته دستی و اتوماتیک تقسیم می‌شوند.

سیستم‌های اطفا حریق دستی برای خاموش کردن آتش توسط انسان استفاده می‌شوند و شامل کپسول‌های آتش‌نشانی، شیرهای آتش‌نشانی و خاموش‌کننده‌های پودری می‌شوند.

سیستم‌های اطفا حریق اتوماتیک بدون دخالت انسان و به طور خودکار آتش را خاموش می‌کنند. این سیستم‌ها از تجهیزاتی مانند اسپرینکلرها، سیستم‌های اطفا حریق گازی و سیستم‌های اطفا حریق فوم برای خاموش کردن آتش استفاده می‌کنند.

انتخاب نوع سیستم اطفا حریق مناسب به عوامل مختلفی مانند نوع ساختمان، مساحت آن، نوع مواد موجود در آن و میزان خطر حریق بستگی دارد.

سیستم‌های اطفا حریق دستی تجهیزاتی هستند که برای خاموش کردن آتش توسط انسان استفاده می‌شوند. آنها در انواع مختلفی وجود دارند، از جمله:

• کپسول‌های آتش‌نشانی: کپسول‌های آتش‌نشانی رایج‌ترین نوع سیستم اطفا حریق دستی هستند. آنها حاوی موادی هستند که می‌توانند آتش را خاموش کنند، مانند آب، پودر یا گاز.
• شیرهای آتش‌نشانی: شیرهای آتش‌نشانی لوله‌های بزرگی هستند که به منبع آب متصل هستند. آنها می‌توانند برای خاموش کردن آتش‌های بزرگ استفاده شوند.
• خاموش‌کننده‌های پودری: خاموش‌کننده‌های پودری نوعی خاموش‌کننده دستی هستند که از پودر شیمیایی برای خاموش کردن آتش استفاده می‌کنند. آنها برای استفاده در آتش‌سوزی‌های کلاس B و C، مانند آتش‌سوزی مایعات قابل اشتعال و گازها، مؤثر هستند.

انتخاب نوع سیستم اطفا حریق دستی مناسب به عوامل مختلفی از جمله نوع و اندازه حریق، محل قرارگیری حریق و توانایی‌های کاربر بستگی دارد.

سیستم‌های اطفا حریق اتوماتیک تجهیزاتی هستند که بدون دخالت انسان آتش را خاموش می‌کنند. آنها در انواع مختلفی وجود دارند، از جمله:

• سیستم‌های اسپرینکلر: سیستم‌های اسپرینکلر رایج‌ترین نوع سیستم اطفا حریق اتوماتیک هستند. آنها از لوله‌هایی تشکیل شده‌اند که در سراسر ساختمان پر از آب هستند. هنگامی که دما به سطح معینی می‌رسد، سرهای اسپرینکلر باز می‌شوند و آب را روی آتش می‌پاشند.
• سیستم‌های اطفا حریق گازی: سیستم‌های اطفا حریق گازی از گاز برای خاموش کردن آتش استفاده می‌کنند. گاز می‌تواند به سرعت یک منطقه را پر کند و اکسیژن را از آتش سوزی خارج کند و باعث خاموش شدن آن می‌شود.
• سیستم‌های اطفا حریق فوم: سیستم‌های اطفا حریق فوم از فوم برای خاموش کردن آتش استفاده می‌کنند. فوم می‌تواند روی آتش را بپوشاند و اکسیژن را از آن دور کند و باعث خاموش شدن آن شود.

سيستم اطفا حريق آبي (Water-Based Fire Suppression System) پركاربردترين و ساده‌ترين روش اطفا حريق اتوماتيك (Automatic Fire Suppression System) مي‌باشد. در اين سيستم مقدار زيادي آب بر روي حريق تخليه مي‌گردد و باعث سرد شدن و اطفا آن مي‌گردد. آب ارزان‌ترين و فراوان‌ترين ماده موجود براي اطفا حريق است و به دليل ويسكوزيته پايين در لوله‌ها به راحتي جريان پيدا مي‌كند و به دليل ظرفيت گرمايي بالا سيال بسيار مناسبي براي جذب حرارت مي‌باشد. از طرف ديگر به علت افزايش حجم در هنگام تبخير و همچنين رساناي الكتريسيته بودن، در برخي شرايط باعث ايجاد مشكلاتي در اطفا حريق مي‌شود. سيستم‌هاي اطفا حريق آبي با توجه به نحوه كاركرد دسته‌بندي مي‌شوند از جمله: سيستم‌‎‌ اسپرينكلر لوله‌ تر (Wet Pipe Sprinkler System)، سيستم‌‎‌ اسپرينكلر لوله خشك (Dry Pipe Sprinkler System)، سيستم‌‎‌ اسپرينكلر پيش عملگر (Pre-Action Sprinkler System)، سيستم‌‎‌ اسپرينكلر سيلابي (Deluge Sprinkler System)، سيستم‌‎‌ اسپري آب (Water Spray System)، سيستم مه‌آب (Water Mist System) و …. هركدام از اين سيستم‌ها براي كاربري خاصي مناسب هستند.

برای آشنایی بیشتر با سیستم اطفا حریق آبی اتوماتیک این مقاله را مشاهده نمایید.

براي مثال سیستم‌های اسپری آب مانند سیستم‌های سیلابی هستند، اما در این سیستم‌ها نازل تخلیه به نحوی طراحی شده‌ است تا از تجهیزات خاصی با مشخصات منحصر به فرد محافظت به عمل آورند. این تجهیزات عموما به صورت سه بعدی هستند و نازل‌ها نیز به طوری طراحی شده‌اند تا پروفیل آب مطابق با سطح تجهز باشد. نازل‌های مورد استفاده در این سیستم‌ها، اسپرینکلر‌های اطفاء حریق نیستند و معمولاً طوری انتخاب می‌شود که برای انطباق با شکل سه بعدی جسم مورد نظر، یک الگوی پاشش خاص ایجاد کنند (الگوهای پاشش متعارف عبارتند از بیضوی، مخروطی، دایره‌ای و جت باریک).

سیستم‌های مه آب نيز برای کاربری‌های استفاده می‌شود که هدف از آن‌ها ایجاد بخار برای جذب حرارت می‌باشد. در در این سیستم آب به قطرات بسیار ریز (بخار آب) تبدیل می‌شوند و سپس حرارت را جذب می‌کند. قطرات ریزتر به علت داشتن سطح بزرگتر توانایی بیشتری در جذب حرارت دارند و سریعا دمای شعله را کاهش می‌دهند.

سیستم اطفا حریق آب و کف افشان (فوم) (Foam Fire Suppression System) یکی از انواع سیستم‌هاي اطفا حریق می‌باشد كه براي كاربري‌هاي خاص استفاده مي‌شود. در این سیستم مخلوطی از آب و کنستانتره کف تخلیه می‌شود که موجب پاشش کف (فوم) از اسپرینکلر می‌شود. فوم تخليه شده به چند طريق مي‌تواند باعث اطفا حريق شود. اين فوم مي‌تواند آتش را سرد كند و همزمان با ايجاد يك لايه بر روي آن مانع رسيدن اكسيژن به آتش شود و باعث خفه شدن آن گردد. معمولاً از این سیستم‌ در مکان‌هایی با خطرات ویژه استفاده می‌شود که بروز حریق در آن‌ها بسیار چالش برانگیز است، مانند انبارهای مایعات اشتعال‌پذیر و آشیانه‌ی هواپیما.

سیستم اطفا حریق با استفاده از پودر (Powder-Based Fire Suppression System) یکی از انواع سیستم‌هاي اطفا حریق می‌باشد كه براي كاربري‌هاي گوناگوني استفاده مي‌شود. در اين سيستم با تخليه پودر بر روي حريق و ايجاد لايه بر روي آن، مانيع رسيدن اكسيژن به آتش مي‌شود و آتش خفه مي‌شود. در اين سيستم معمولا از پودرهاي شيميايي يا خشك استفاده مي‌شود و قطر ذرات با توجه به نوع فضا و مواد قابل اشتعال تعيين مي‌گردد.

سيستم اطفا حريق گازي (Gas-Based Fire Suppression System) يكي از بهينه‌ترين سيستم‌هاي اطفا حريق مي‌باشد. در اين سيستم با استفاده از گازهاي خنثي، عمليات اطفا حريق صورت مي‌گيرد و آتش خاموش مي‌شود. در اين سيستم از گازهاي گوناگوني مانند كربن دي اكسيد (Co2)، تركيبات هالوژن دار و … استفاده مي‌شود. در سيستم‌هاي اطفا حريق گازي Co2، با تزريق گاز بر روي حريق يك لايه سنگين بر روي آتش ايجاد مي‌گردد و مانع رسيدن اكسيژن به آتش مي‌شود. از سوي ديگر حرارت آتش نيز جذب مي‌شود و حريق سرد مي‌شود. با استفاده از تركيبات هالوژن‌دار در اطفا حريق گازي، مي‌توان اثربخشي عمليات اطفا را افزايش داد و قدرت آن‌ را چند برابر كرد. استفاده از سيستم اطفا حريق گازي براي فضاهاي حساس بسيار مناسب مي‌باشد زيرا اين سيستم باعث تخريب تجهيزات و فضا نمي‌گردد. همچنين اين سيستم براي اطفا حريق تجهيزات الكتريكي بسيار مناسب مي‌باشد.